۳ راه ساده برای بهبود تصمیم‌­گیری

تصمیم‌ها بخشی از لحظه لحظه‌­های زندگی هر روزه ما هستند. زندگی ما اغلب با کیفیت تصمیم‌ها­‌مان شکل می‌گیرد. با این حال؛ با وجود اهمیت زیاد انتخاب‌­هایمان و استرسی که به خاطر آن­‌ها تحمل می‌­کنیم، باز هم زمان کمی را صرف درک نحوه انتخاب­‌هایمان می‌­کنیم. خوشبختانه تحقیقات انجام شده در روانشناسی و علوم شناختی، ابزارهای قدرتمندی هستند که به ما کمک می­‌کنند این موضوع را روشن­‌تر سازیم.

سه مورد از مهم‌ترین نتایج در اینجا ذکر شده است:

۱) تصمیم‌­گیری هر فردی تحت تاثیر محیط و بیولوژی اوست…

…و شما می‌توانید این دو را برای هرچه بهتر شدنتان مهار کنید.

در پایان روز، تصمیمات ما بازتابی از عملکرد و سیم‌کشی مغز ما هستند. تحقیقات نشان می‌دهد که بخش‌­های خاصی در مغز در تصمیم‌گیری نقش ویژه‌ای دارند و زمانی که به آن بخش‌­ها آسیبی وارد شود یا به خطر بیفتند، کیفیت تصمیم‌­گیری ما کاهش می‌­یابد. این نکته قابل توجه که تصمیم‌های ضعیف در افراد مبتلا به اختلال عملکرد یا آسیب مغزی بسیار رایج است دلیل تلاش برای جلوگیری از بیماری­‌‌هایی مثل آلزایمر که ممکن است افراد را به سوی انتخاب‌هایی سوق دهد که ناکارآمدتر هستند.

با این حال اگر یک گام به عقب برگردیم می‌بینیم که درک این نکته حیاتی‌ست که تصمیمات لحظه به لحظه ما براساس آن چیزی‌ست در دنیای پیرامون ما رخ می‌­دهد و مغز نیز به خاطر بیولوژیش دچار خطا و سوگیری‌ است. برای مثال به نظر می‌رسد که تجربه سطح بالایی از استرس باعث می­‌شود که انتخاب­‌های تکانشی داشته باشیم و کمبود خواب (و البته استرس) باعث می‌­شوند که به جای انتخاب­‌های سنجیده بیشتر به انتخاب­‌های معمولی و ناخودآگاه تکیه کنیم.

چنین درکی به چند استراتژی مهم برای بهبود تصمیم‌گیری­‌های روزانه منجر می‌­شود که شامل:

اولویت قرار دادن خواب (آدم­‌های کم خواب معمولا دست به انتخاب­‌هایی می‌­زنند که کمتر سالم هستند)، دریافت دوز حرکتی روزانه (این احتمال وجود دارد که آدم‌­ها بعد از یک دور ورزش تصمیمات سالم‌تری بگیرند) و انجام تکنیک‌­های کاهش استرس به صورت روزانه (مانند مدیتیشن یا تمرینات تنفسی)

۲) احتمالا بیش از ۴۰ درصد اعمال ما ناخودآگاه هستند…

…ما می‌­توانیم برای بهبود خودمان این انتخاب­‌ها را برنامه‌ریزی کنیم.

یکی از مهم‌­ترین داده­‌ها درباره تصمیم­‌گیری حاکی از آن است که ممکن است بیش از ۴۰ درصد اعمال روزانه ما را رفتارهای اتوماتیک و ناخودآگاه تشکیل می‌دهند که عادت نام دارد. عادت زمانی اتفاق می­‌افتد که ما رفتارهای یکسان را بارها و بارها انجام دهیم. رفتارهایی که اغلب بدون فکر و تلاش آن­ها را انجام می‌دهیم (مثل مسواک زدن، رانندگی از محل کار به خانه، تلفن جواب دادن، باز کردن اینستاگرام در دستشویی) اگر کسی از شما بپرسد که چه کار می­‌کنید، جوابش را نمی‌­دانیم اما خاطره زیادی (یا اصلا هیچ خاطره‌­ای) از اینکه چرا این کار را می‌کنید، ندارید. یا حتی نمی­‌دانید که چرا انتخاب کردید که چنین رفتاری داشته باشید.

اینکه اجازه دهیم محیط، رفتارهای همیشگی ما را شکل دهد، در دنیای مدرن بسیار مخاطره‌آمیز است. دلیلش هم این است که عادت زمانی ایجاد می‌­شوند که ما کاری آسان و رضایت‌بخش را انجام دهیم و بیشتر آن­‌ها فعالیت­‌های ناسالم هستند (مثل خوردن فست فود در راه بازگشت به خانه از محل کار، تماشای طولانی مدت تلویزیون بعد از شام، چرخیدن در شبکه­‌های اجتماعی به محض بیدار شدن)

خبر خوب این است که می­‌توانیم عادات سالم را جایگزین عادات ناسالم کنیم اما این امر مستلزم آن است که مراحل خاصی را طی کنیم که به مغزمان یاد دهد چگونه عادات سالم را برنامه‌­ریزی کند. برای شروع؛ چند عادت ناسالم­تان در زندگی را شناسایی کنید و ببینید که آیا می‌­توانید نشانه­‌های خاصی را که شما را به سمت انجام آن رفتار سوق می­‌دهد، تشخیص دهید.

۳) آسیب‌پذیری روان­شناختی شما هک شده‌­است!

مغز و انتخاب­‌های ما هرروزه تحت تاثیر میلیون­‌ها گرایش مختلف قرار می‌­گیرد. با این حال ما بعضی از قدرتمندترین تاثیرات را از افرادی می‌پذیریم که کمی از ترفندهای روانی استفاده می­‌کنند. وقتی این موارد را نادیده می‌­گیریم اغلب تصمیم­‌گیری ما آسیب می­‌بیند و سلامت جسم و سلامت مالی هم ما هم به تبع آن آسیب خواهند دید.

از آنجایی که مغز ما همه روزه باید حجم عظیمی از اطلاعات را پردازش کند به میان‌برهای روانشناسی اتکا می­‌کند. برای مثال بسیاری از ما با پیروی از رفتارهای دیگران، به عقل جمعی تکیه می‌­کنیم. این کار تنها در صورتی به نتیجه خوبی می­‌رسید که ما از کسانی پیروی می­‌کردیم که دست به انتخاب­‌هایی می‌زنند که برای ما منطقی بود. اما اغلب اوقات قربانی بازاریابی­‌هایی می‌­شویم که علیه ما کار می­‌کنند. به عنوان مثال بررسی کامنت­‌هایی که به محصولی ۵ ستاره را داده‌­اند را در نظر بگیرید. یا یک متخصص سلامت معروف که از برخی غذاهای ناسالم حمایت می­‌کند. غذاهایی که اگر او تبلیغ­شان نمی‌کرد شما هرگز چنین فکری درباره­‌شان نمی­‌کردید.

مثال دیگر این موضوع تعصب کمیابی است که حاکی از تمایل فزاینده ما به داشتن چیزی‌ست که نادر یا دستیابی به آن دشوار است. این موضوع خریدهای عجله‌­ای ما در “تا پایان امروز مهلت دارید”، ساعت­‌شمار معکوس در وب‌سایت‌­ها یا ترفندهای بازاریابی‌­ که به­ طرز مصنوعی برای خرید کالا محدودیت اعمال می‌کنند را توضیح می‌­دهد. چنین میان‌برهای روانشناختی بی­‌شمارند. اما شناخت تنها تعداد کمی از آن­‌ها می‌تواند به شما کمک کند که متوجه شوید چه زمانی چنین بازی­‌هایی برای مغز شما چیده شده‌­است.

ترجمه: حسین گایینی

منبع